Orgulje su najveći i veoma složen insrument. Nalazi se u grupi instrumenata sa dirkama, ali bi mogao da se nađe i u grupi duvačkih instrumenata jer se ton dobija pomoću vazduha. Sastoji se od cevi, klavijatura, registara i meha.
Vazduh potreban za proizvođenje tonova proizvodi se pomoću meha ili više mehova koje su nekada pumpali ljudi, a danas se meh pumpa pomoću elektromotora.
Sviranje orgulja obavlja se na delovima koji se nalaze na sviraoniku. Tu su manuale - ručne klavijature, kojih može da ima 2-7. U donjem delu sviraonika nalazi se klavijatura za noge - pedal. Oko klavijatura se nalaze registri. To je niz prekidača kojima se uključuje određeni niz cevi koji će svirati. Sve cevi koje pripadaju istom registru proizvode jednu boju tona. Što su veće orgulje, to imaju više različitih boja tona. Promena boje tona se postiže različitim materijalom od koga su cevi napravljene (olovo, bakar, drvo, kalaj) i različitim načinom na koji vazduh izlazi iz cevi (labijalno - kao kod frule, i jezično).
Cevi su brojne. Na jednim orguljama može ih biti i par hiljada. Mogu da budu cilindrične, kupaste, prizmatične i piramidalne. Cevi su sa dirkama povezane mehanizmom koji se zove traktura. Postoje tri vrste trakture: mehanička, pneumatska i elektromagnetna.
Kristina Matić
Najpoznatiji orguljaš svih vremena je Johan Sebastijan Bah (1685-1750). Rođen je u gradu po imenu Ajzenah. On je bio nemački kompozitor, čembalista i orguljaš iz doba baroka. Slavu je stekao kao svirač na orguljama i čembalu i kao muzički improvizator. Njegov cilj je bio da postane najbolji orguljaš svoga vremena. Sa 17 godina svirao je violinu, violu, klavir i orgulje, pevao je u horu i bio je pomoćnik kantora. Kasnije je radio kao orguljaš, učitelj, dirigent i kao dvorski i crkveni muzičar.
Za života, Bah je bio poznat kao prvoklasni učitelj muzike i orguljaš pa tek onda kao kompozitor za ovaj instrument. U delima za orgulje ističu se četiri različita muzička stila. Prepisivao je dela od italijanskih i francuskih kompozitora da bi upoznao njihov muzički jezik. Preradio je i nekoliko Vivaldijevih violinskih koncerata za orgulje. Napisao je mnogo prelida, tokata i fuga za orgulje. Ostavio je i nedovršenu zbirku od 46 kratkih koralnih prelida u kojima je prikazao različite tehnike razvijanja koralnih tema.
Bah se nije bavio samo komponovanjem kompozicija za orgulje i sviranjem. Bavio se i štimovanjem, instalacijom i proverom orgulja.
Marija Petrović
Najveće orgulje na svetu
Najveće orgulje na svetu nalaze se u Atlantic Cityju u Americi, u kompleksu Boardwalk Hall. Izgradnja ovih orgulja trajala je četiri godine (1929-1932) i koštala je 500 hiljada dolara.
Orgulje imaju oko 33 hiljadа cevi, a najviša cev meri 20 metara. Da bi se u cevi dopremio dovoljan pritisak vazduha koriste se elektromotori ukupne snage oko hiljadu konjskih snaga.
Ove orgulje ne samo da su najveće, nego su i najglasniji muzički instrument na svetu. Njihov zvuk je gotovo sedam puta glasniji od zvižduka voza.
Kristina Gligorijević
Comments